تفرجی برای بچه های شیراز وجاذبه های گردشگری برای بچه های میگون (

جاذبه های گردشگری شیراز (4)

امامزاده ها: 

امامزاده علی بن حمزه(ع)، امامزاده سید تاج الدین غریب(ع)، امامزاده زنجیری(ع)، امامزاده بی بی دختران(ع)،امامزاده سید علاءالدین حسین(ع)، امامزاده سید میر محمد بن موسی کاظم(ع)، امامزاده ابراهیم(ع)،امامزاده احمدبن موسی کاظم (شاهچراغ)(ع)، نماز جمعه

بچه ها سلام ،صبح جمعه شما بخیر و شادی و سلامتی باد.جمعه ها که از راه می رسد،بچه های شیعه منتظرند تا شاید امام زمان ظهور کند.به همین امید از خواب بیدار می شوند وجمعشون را با یاد آن امام منجی (عج)به پایان می رسانند.امروز هم ما با همین انگیزه همانند جمعه های گذشته چشم انتظاریم ،"شاید این جمعه بیاید ، شاید ".برای شیعیان فرقی نمی کند که امامشان ظهور کند یا نکند ،این از امور الهی است.آنچه مهم است ،باید مانند یک سربازی که در حال آماده باش قرار دارد ، منتظر و آماده باش بود.آماده باش یک سرباز امام زمانی ،یعنی قلبی پاک داشته باشد، زبانی پاک داشته باشد، دستی پاک داشته باشد، قدمی پاک داشته باشد، وکلا یک کوله پشتی سلاح و خوراک روحی و روانی پاک داشته باشد.این جمعه قرار است که یک گردشگری ورزشی ، معنوی داشته باشیم.می خواهیم سری به امامزاده های شیراز بزنیم.هم با امامزاده ها آشنا بشویم و هم چون تصمیم داریم پیاده به زیارت همه امامزاده ها برویم ، یک پیاده روی خیابانی هم انجام شود.قبل از اینکه قبر حضرت احمدبن موسی (ع)کشف گردد ،حضرت علی بن حمزه (ع)، محوریت و مرکزیت امامزاده ها را به عهده داشت.حاکمان وقت ، در کنار آن اتراق نموده و بیشتر توجهات به آن امامزاده بود.اگر یک نگاهی به حریم حضرت علی بن حمزه داشته باشیم ، متوجه این موضوع خواهیم شد.آرامگاه بزرگان وحاکمان وقت هم در آن مکانها قرار دارد.قبرستانها وزمینهای وقفی هم بیشتر در آن مناطق قرار گرفته است.زمینهای کنار حرم تا آرامگاه حافظ و اطراف همه در گذشته قبرستان بوده است.باغ ملی در گذشته قبرستان بوده است...بعد از کشف قبر مطهر حضرت احمد بن موسی (ع)این محوریت و مرکزیت معنوی به آنجا منتقل شده است.حضرت احمد بن موسی (ع)اهمیت و اعتبار ویژه ای برای امام موسی کاظم (ع) داشته است.آرامگاه و گنبد و بارگاه ایشان چون نگینی در مرکز شهر شیراز جلوه گری می کند.احترام ویژه ای نزد اهالی شیراز و همچنین شیعیان دارد.در ایران بیشترین امامزاده ها در استان مازندران واستان فارس قرار دارد. امامزاده هایی که در استان مازندران قرار دارندُ بیشتر از فرزندان امام حسن وامام حسین(ع) می باشند که قدمت تاریخی آنها هم بیشتر است. چون آنها علویانی هستند که خود را از نسل امام حسن(ع)می دانستند و در بین مردم طبرستان ودیلم به سر برده و بر علیه ستمهای خلیفه وقت جبهه گیری می کردند.اما امامزاده هایی که در استان فاس قرار دارند بیشتر از فرزندان امام موسی کاظم(ع) هستند که برای دیدن برادر خود امام هشتم(ع)عازم طوس بودند که در سیراز و بقیه شهرهای استان فارس به شهادت رسیده ویا به مرگ طبیعی از دنیا رحلت می کردند. مقام معظم رهبری در سفرشان به شیراز،و به خاطر ازدیاد امامزاده ها در استان فارس و مخصوصا وجود حضرت شاهچراغ(ع)، این شهر را سومین شهر مذهبی ایران معرفی نمودند.اگر مسوولین استان میخواهند که شیراز هم همانند مشهد و قم شهری مذهبی جلوه پیدا کندُ ُبهتر است از بدو ورودی شهر تا حرم با تابلوهایی که با ؛حرم مطهر؛نوشته شده است راهنمای زائرین محترم باشند.در کنار آن خیابانهایی که به حرم مطهر متصل می شودُ فضاسازی نمایند. 

شیرازیها وقتی می خواستند به زیارت امام هشتم بروند در ابتدا به زیارت شاهچراغ می آمدند و سپس روانه مشهد می شدند.هنگام برگشتن هم به زیارت می آمدند.امامزادگان شیرازاکثرا از فرزندان امام موسی کاظم (ع)هستند که در زمان مامون خلیفه وقت ، زمانی که حضرت امام رضا(ع)در طوس بسر می برد ، برای دیدن برادر از مدینه عازم طوس بودند که در شیراز یا به صورت طبیعی دار فانی را وداع نموده و یا با لشکرین حاکمان وقت که از طرف مامون اجیر شده بودند به شهادت رسیدند.فرزندان امامان معصوم (ع) برای این به ایران می آمدند چون امام هشتم (ع)در خراسان بسر می برد، واز طرف دیگر چون ایرانیان تمایل بیشتری به امامان معصوم داشتند و چون خود را شیعه و پیرو امام علی (ع) می دانستند، به همین دلیل و با توجه به ظلم وستمی که از جانب خلفای آن زمان نسبت به فرزندان ائمه معصوم (ع) صورت می گرفت آنها به سمت ایران می آمدند.در هر کوی و برزن و در هر شهر وروستایی که می رویم شاهد مقبره امامزادگان هستیم.بعضی از آرامگاه این امامزادگان واقعی بوده واز همان زمان رحلت، مردم همان منطقه با روشن کردن شمع و زیارت احترام خود را به آن قبر داشته وبا نذوراتی که جمع می شد ، توسط اهالی و اوقاف به ساخت بارگاه اقدام می نمودند.بعضی از مقابر امامزادگان به صورت خوابنما وغیره کشف شده اند.مثلا در یکی از کتابهای تاریخ طبرستان می خواندم که یکی از بزرگان مبارز علوی را که در جنگی به شهادت رسیده بوداز یک شهری به سمت بابل می بردند.این انتقال میت چندین ساعت به طول انجامید.در هر کوی و برزن که خسته می شدند، تابوت را به زمین می گذاشتند واستراحت می کردند.اهالی همان محل وقتی متوجه می شدند ، خود را به کنار میت می رساندند وفاتحه می خواندند.وقتی میت حرکت داده می شد همان نقطه و محل برای اهالی همان آبادی دارای یک نوع تقدس می شد.بعضی ها در همان نقطه شمع روشن می کردند.بعضی ها با نصب پارچه های سبز یک نوع تقدسی را به همان محل می دادند.ودر دوره های بعدی به یک بارگاه مقدس شکل می گرفت.گذشته از همه اینها وقتی وارد یک مکان زیارتی می شویم ، یک آرامش روحی وروانی به ما دست می دهد.با توجه به کارهای روزمره ای که داریم و خستگی های روحی و روانی که احتمالا برای ما پیش می آید.واگر در کنار کارهای روزانه ،تنش های اجتماعی و غیره هم داشته باشیم ، همانند جروبحث کردنهای بی مورد، دروغ ، غیبت، تهمت، وغیره که در ما استرس ، اضطراب ، بد حالی وغیره دست می دهد.با رفتن به یک مکان مذهبی همانند:مسجد، روضه، دعا وامامزاده هاو غیره به آدم یک حالت خوبی دست می دهد.امروز تصمیم داریم با پیاده روی به همه امامزاده ها سر بزنیم.و در انتها به نماز جمعه رفته و از این طریق روح وروانمان را صیقلی نماییم.شروع حرکتمان از امامزاده علی بن حمزه (ع) است. پس از زیارت پیاده به سمت دروازه کازرون برای زیارت سید تاج الدین غریب و پس ازآن به سمت سید علاءالدین حسین ودر ادامه از راه بین الحرمین به سمت شاهچراغ حرکت می کنیم.پس از زیارت آماده می شویم برای نماز جمعه که امروزه به امامت حضرت آیت الله ایمانی برگزار می شود.امید است مورد قبول حق قرار بگیرد.

امامزاده احمد بن موسی (شاهچراغ) (ع)  

 

این مکان در جنب میدان احمدی قرار دارد.حضرت احمد بن موسی (ع) که به آن شاهچراغ نیز گفته می شود، از فرزندان بزرگوار حضرت امام موسی کاظم(ع)است.حضرت شاهچراغ در نزد پدر از مقام و منزلت بالایی برخوردار بود.به طوری که اصحاب و شیعیان فکر می کردند که بعد از پدر بزرگوارش ایشان به امامت خواهند رسید. حضرت شاهچراغ (ع) همه اصحاب و یارانش را جمع می کند و به آنها می گوید که پس از پدرم ، برادرم رضا امام خواهد بود.ایشان در سال 198 تا203 با جمعی از نزدیکان و یاران وشیعیان به قصد دیدار برادر از مدینه به سمت طوس حرکت می کند و وارد شیراز می شود .مامون دستور داده بود که هر یک از فرزندان ائمه معصومین که وارد ایران می شوند را به قتل برسانند .قتلغ خان که از طرف مامون حاکم فارس بود متوجه ورود ایشان می شود.چون می خواست مانع ورود آن حضرت شود، بین آنها جنگی بوجود می آید.با توجه به رشادتها ومبارزاتی که از جانب حضرت احمدبن موسی (ع)ویارانش صورت می گیرد ، اما قتلغ خان در نهایت از راه حیله و نیرنگ وارد شده و سرانجام آن  بزرگوار و جمعی از یارانش را به شهادت می رساند.

چرا به حضرت احمدبن موسی(ع) شاهچراغ می گویند؟

تا زمان عضدالدوله دیلمی کسی از قبر ایشان آگاهی نداشت.پیرزنی در همان نزدیکی خانه ای داشت که همیشه در انتهای شب متوجه می شد در کنار خانه اش چراغی روشن می شود. روزی به نزد عضدالدوله دیلمی می رود وجریان را برایش تعریف می کند.عضدالدوله در ابتدا می خندد. در ادامه با مشورت وزرایش تصمیم می گیرد به صورت ناشناس شبی را در منزل پیرزن بماند تا از حقیقت کلام پیرزن آگاهی پیدا کند.وقتی به منزل پیرزن می رود شبانگاه به خواب می رود.اواخر شب پیرزن متوجه روشنی چراغ می شود وبا صدای بلند می گوید: چراغ ، چراغ.عضدالدوله وقتی بیدار می شود متوجه آن چراغ و روشنی می شود.کسانی را به آنجا می فرستد وو می دیدند که نور فاصله گرفته و دور می شود.دستور می دهد تا همانجا را شکافتند.بعد از شکافته شدن به لوح سنگی رسیدند که در آن با جسدی سالم برخورد کردند.انگشتری در دست داشت که بر نگینش نوشته شده بود "العزه لله ، احمد بن موسی". عضدالدوله دستور داد تا روی قبرش آرامگاهی بسازند.بعد از آن تاشی خاتون میمند را وقف این بارگاه کرد. او همچنین 30جزء قرآن مجید را که به خط طلایی نوشته شده بود را بر آستانه وقف کرد.امروزه این قرآن در موزه پارس نگهداری می شود.بعضی هم پیدایش را در زمان اتابکان در عهد امیرمغرب الدین مسعود در سالهای 623 تا658 می دانند.

چرا به امامان و امامزاده ها شاه وسلطان می گویند؟

ایران ما سالهای درازی در فرمان شاه و سلطان بود.مردم به شاه و سلطان عادت کرده بودند.فکر می کردند که باید از شاه و سلطان اطاعت کرد.و این تبعیت از شاه و سلطان در خون و رگ آنها در آمیخته شد.وقتی مسلمانها وارد ایران می شوند وبساط شاهی را بر می چینند.کم کم ایرانیان به واسطه ظلم و ستمی که از جانب خلفا صورت می گیرد به ائمه معصومین تمایل پیدا می کنند.همان شاه وسلطانی که در دوره شاهنشاهی ایران در ذهن آنها نقش بسته بود نسبت به امامان وامامزادگانی که به آنها احترام ویژه ای داشتند، تداعی می شد.از طرف دیگر چون همسر امام حسین (ع)شهربانو خود نیز شهزاده بود، به همین دلیل فرزندان امام حسین (ع)را با نام شاهزاده و غیره خطاب می کردند.

امامزاده سید علاءالدین حسین (ع) 

موقعیت این امامزاده در جنوب شهر شیراز ، خیابان آستانه قدیم که امروزه به خیابان حسینی نامگزاری شده و در محله بالا کفت واقع شده است. سید علاءالدین حسین (ع) فرزند امام موسی کاظم (ع) و برادر حضرت شاه چراغ (ع) معروف به حسین کوچک است . در اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم هجری به قصد دیدار برادر خود امام رضا (ع) از مدینه عازم طوس بود که در راه شیراز شهید و در همین شهر هم به خاک سپرده شد.در زمان قتلغ خان حاکم فارس بنایی روی مقبره همراه با تزیینات و کاشی کاریهایی صورت گرفت اما در زمان صفویه گنبد آن ساخته شد.فاصله بین حرم حضرت احمدبن موسی (ع)و حرم سیدعلاءالدین حسین(ع)چندان فاصله ای نیست.اکثر افراد پیاده این مسیر را طی نموده و موفق به زیارت هر دو حرم می شوند.بین این دو حرم که به بین الحرمین مشهور است ، در حال فضاسازی به همین منظور می باشند. 

در اواخر قرن هشتم و اوایل قرن نهم، یعنی در زمان قتلغ خان حاکم فارس بنای اولیه آرامگاه سید علاءالدین حسین ساخته شد. آرامگاه درون باغی که به باغ قتلغ معروف بود، قرار داشت. بعد از مدتی باغ مزبور ویران گشت و قبر امام نیز ناپدید شد.

در اواسط عهد صفوی شخصی به نام میرزا علی که از مدینه به شیراز آمده بود، قبر امام را پیدا نمود و آن را تعمیر اساسی کرد. بعد از آن خلیل سلطان ذوالقدر حاکم فارس (۹۱۸-۹۲۶) در زمان سلطنت شاه اسماعیل صفوی به تجدید بنا و تزیین آن پرداخت و در سال ۹۲۳ کار تزیین آرامگاه را به پایان رساند.

کتیبه ای که بر بالای حرم مطهر قرار دارد زمان اتمام تجدید بنا را در اشعاری که …؟ سروده است نشان می دهد:

سال تاریخش بجو از خیرباقی والسلام

… این بنا کز دولت سلطان خلیل آمد پدید

در سال ۹۴۳ و در زمان شاه طهماسب صفوی کارهای تکمیلی آرامگاه به پایان رسید. در کتیبه دیگری که به خط ثلث نوشته شده و در داخل حرم قرار گرفته است درباره چگونگی انجام امور تکمیلی توضیحاتی داده شده است.

در سال …؟ میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک گنبد آرامگاه را که بر اثر زلزله صدمه دیده بود، مجددا” ساخت و در سال ۱۳۰۹ به دستور محمدرضا خان قوام الملک به آیینه کاری رواق آن پرداختند.

شوریده شیرازی در مورد آیینه کاری حرم شعری سروده است که به خط نستعلیق عالی در اطراف ضریح نوشته شده است و در بیت آخر آن زمان آیینه کاری را بیان کرده است.

روی نه افلاک از این آیینه ها آیین گرفت

منطق شوریده بهر سال تاریخش سرود

کف و ازاره های داخل آرامگاه از سنگ مرمر است. سقف و دیوارهای بنا نیز آیینه کاری شده است. در سال ۱۳۲۹ گنبد بنا را که چندین مرتبه بر اثر حوادث مختلف صدمه دیده بود برداشتند و در سال ۱۳۳۱ گنبد جدیدی را با اسکلت فلزی بر روی آن نصب کردند. در حال حاضر این گنبد با کاشی های معرق پوشیده شده و اطراف آن با کاشی های رنگین گل و بته دار مزین شده است.

مرقد امامزاده در شاه نشین شمالی در حرم مربع شکلی که دیوارها و طاق آن آیینه کاری شده قرار گرفته است. ضریح چوبی امامزاده منبت کاری شده و بر روی آن شیشه نصب گردیده است. درب هایی برای داخل شدن به حرم وجود دارد که هر کدام از آنها چوبی است و منبت کاری شده هستند. یک درب دیگر از طلا که کار هنرمندان اصفهان است نیز برای حرم تهیه و نصب شده است. در اطراف این در قصیده ای از جمال جمالی شاعر معاصر شیرازی به صورت میناکاری نوشته شده است که دو بیت آخر آن ماده تاریخ است:

این دو مصرع را جمالی از ره اخلاص عنوان	سال شمسی و هلالی کرد حسب الامر فالی
گشت این باب حوایج بوسه گاه اهل عرفان (۱۳۵۰ ش)	از کرم یزدان دری بگشاد بر ارباب ایمان(۱۳۹۱ ق)

در زاویه جنوب غربی آرامگاه برجی مکعب شکل از سنگ های سفید ساخته شده که در چهار سوی آن ساعت هایی کار گذاشته اند.

در زاویه جنوب شرقی آرامگاه نیز بنایی وجود دارد که متعلق به آرامگاه سید عبدالله حجاب (ضیاءالسلطان) است

امامزاده علی بن حمزه (ع) 

امامزاده علی بن حمزه (ع) در خیابان حافظ ،جنب شمالی پل اصفهان وکنار رودخانه خشک قرار دارد. ایشان برادر حضرت رضا (ع) است. قبل از پیدایش قبر شاهچراغ این امامزاده معتبرترین ووالاترین امامزاده های شیراز به حساب می آمد.به همین سبب همان محل به عنوان مرکزیت حکام وقت آن زمان قرار داشت.تدفین شخصیت های نامی ،گسترش زمینهای وقفی،ایجاد قبرستاهای محلی وبیشترین مراجعات مردمی در همان محل صورت می گرفت.بعد ازکشف مرقد مطهر شاهچراغ(ع) این مرکزیت دینی به آنجا منتقل گردید.

امامزاده علی بن حمزه (ع) به صورت مخفی زندگی می کرد.ایشان برای امرار معاش خود به کوهستانها می رفت وهیزم جمع آوری کرده وآن را به دوش می گرفت وبرای فروش به بازار می برد.در یکی از همان ایام که مشغول حمل هیزم بود ،دشمنان خاندان پیامبر به ایشان شک می کنند وبه ایشان حمله می برند وسرش را از بدن جدا می کنند.معروف است که ایشان سر خود را به دست گرفته وچند قدمی راه رفت.بعضی ها روایت کرده اند که حافظ در باره ایشان شعری سروده است.یک بیت از آن شعر به صورت دست نویس بر روی در ورودی آرامگاه ایشان نوشته شده بود.من هر چه در دیوان حافظ گشتم آن شعر را پیدا نکردم.آنچه از مصرع دوم این بیت شعر به یادم مانده عبارت است از :سر خود به دست گرفت وچند قدم راه برفت

امامزاده سید میر محمد بن موسی کاظم(ع)

این امامزاده در روبروی درب ورودی حرم مطهر حضرت شاهچراغ (ع) و در انتهای حیاط سمت چپ قرار دارد.روایت است که در سال 725میرزا عنایت الله دستغیب در خانه اش نوری مشاهده می کندو در انتها به کشف قبور این امامزاده و فرزندش ابراهیم می گردد.پس از این موضوع خانه اش را وقف می کندو همچنین خانه های اطراف را هم خریده و به آن حریم اضافه می کند.در دوره زندیه بقعه ای بر آرامگاه ساخته شد.مسجدی ساده هم در کنار صحن بنا گردیده است.قبرشهید محراب حضرت آیت الله دستغیب هم در یکی از صحنهای همین آرامگاه قرار دارد.

امامزاده ابراهیم (ع)

در کنار آرامگاه سید میر محمد ، آرامگاهی به نام ابراهیم قرار دارد که او را فرزند سید میر محمد می دانند.

امامزاده سید تاج الدین غریب (ع) 

این امامزاده در در وازه کازرون نرسیده به سنگ سیاه قرار دارد.نام او جعفر بن فضل بن جعفربن علی بن ابی طالب است. "تاج الدین " و "غریب" از القاب وی می باشد.مردم او را سید حاجی غریب می نامند.

امامزاده بی بی دختران (ع) 

بقعه بی بی دختران در محله سه باغ شیراز قرار گرفته که این بقعه همراه با مدرسه ای توسط قتلغ خان ساخته شده است. ام عبدالله از بانوان فاضل و از احفاد فاطمه زهرا (س) می دانند. 

                                                     تا جمعه بعدی خدا نگهدار