آتشکده دیروز، قلعه بندر امروز و چاه ژرف سعدی

آتشکده دیروز، قلعه بندر امروز و چاه ژرف سعدی

قابل توجه سازمان میراث فرهنگی

مولف کتاب حدودالعالم که به سال 372ه.ق تالیف شده می نویسد:"شیراز قصبه فارس شهری بزرگ است. خرم و با خواسته و مردمان بسیار... و اندر وی یکی از فهندز است قدیم، سخت استوار و آن را قلعه شه موید خوانند و اندر وی دو آتشکده است که آن را بزرگ دارند و اندر وی یک گونه اسپرغم است سوسن نرگس خوانند، برگش چون برگ سوسن و میان چون نرگس...

قلعه بندر،QALEH-BANDAR (به فتح باء و دال و سکون بقیه)در انتهای غربی قسمت اول کوه شمالی، مشرف بر تنگ سعدی قلعه ای بوده که اکنون خراب شده است .این قلعه را به نامهای "فهندز" و "بهندژ" و "کهن دژ" و "پهن دژ" و"فهندژ" نامیده اند. ولی مردم شیراز آن را "قلعه بندر" گویند...

...یکی دیگر از مدارک و شواهدی که سابقه شیراز را به زمان هخامنشی و بلکه بیشتر می رساند، وجود چاه ژرف و عمیق در کوه سعدی است.به نام چاه قلعه پهندر( چاه قلعه بندر) نظیر چاههایی که هخامنشیان یکی در تخت جمشید و سه دیگر در امتدادکوه رحمت کنار جاده شیراز – اصفهان (محازی چشمه علی آباد) در کوه حفر کرده اند.عمق این چاه 102 متر و اندازه دهنه آن 4X4 متر، معلوم است که این پنج حلقه چاه و چاههای نظایر آن که در سایر کوههای فارس موجود می باشد و تا کنون از انظار پنهان مانده ، همه برای یک منظور معین ساخته شده و اگر تاریخ حفر آنها به پیش از هخامنشیان نرسد به طور تحقیق به زمان هخامنشیان مربوط می شود...

حدودالعالم به کوشش دکتر منوچهر ستوده صفحه 130

شیراز – علی سامی چاپخانه موسوی آذر ماه 1347 صفحه 15 –   16

این دو قلعه به موازات هم و در فاصله ای حدود 500 متر از یکدیگر قرار داشته و با توجه به اینکه قسمت زیادی از آنها تخریب شده ولی از دور نمایان است. چاه در قسمت وسط و در جنوب آنها حفر شده که هر سه یه مثلثی را بوجود آورده اند.قلعه ها در اثر مرور زمان تخریب و سنگها و خشتها در اطراف آن پراکنده است. در لابلای مصالح، رد پایی از کوزه ها و سفالهای شکسته مشاهده می شد.چاه در شیب کوهستان قرار دارد. به علت آنکه چاه در فاصله 2 متری قابل رویت می باشد، اگر کسی از شیب کوهستان به سمت پایین به سرعت حرکت می کرد، امکان خطر صعود در چاه وجود داشت.به همین دلیل چند سال پیش برای امنیت بازدید کنندگان با میله های آهنین حفاظ بندی کرده اند.متاسفانه بعضی از افراد میله ها را از جا کنده و به درون چاه ریختند. برای آخرین باری که از این چاه دیدن کردم، متوجه شدم که روی آن را با بتون پوشانده و فقط یک روزنه ای به اندازه 20X20 سانتی متر باز گذاشته که هیچگونه دیدی برای بازدید کننده وجود ندارد. 

 در اصفهان یک آتشکده ای وجود دارد که از دوران ساسانیان بجا مانده است.مردم برای بازدید از آن با صرف هزینه ای ، حدود 1 کیلومتر کوهنوردی نموده و آن بنا را مورد بازدید قرار می دهند.آتشکده هم به طرز زیبایی بازسازی شده است.می طلبد مسوولین محترم نسبت به مرمت و بازسازی این ابنیه تاریخی و زیبا که در بهترین نقطه شیراز قرار دارد، اقدام نمایند.با توجه به اینکه در قسمت پایین آن توسط شهرداری فضا سازی شده، همین عملیات را در قسمت شرقی آن ادامه دهند.راهی همانند کوهپایه به سمت قلعه ها احداث نمایند. در قسمت شمالی قلعه ها که به پرتگاه منتهی می شود، می توان با حفاظ بندی و یا دیوار کشی اقدام نمایند.بتون روی چاه را هم برداشته و با حفاظهای محکم و مناسب که چاه به رویت بازدید کنندگان قرار گیرد، می توان فضایی مناسب برای گردشگری بوجود آورد.

این متن در تاریخ 25/5/86 برای روزنامه خبر تنظیم گردید که چاپ نشد.